Keskiviikko. Om 7.15 uur vertrokken we weer naar ‘onze’ school. De Yli-Lin Koulu school, toch nog zo’n 45 minuten rijden (enkele reis). Bij aankomst werden we verwacht in de Art & Handcrafts class van Sari Sälevä. Daarna mochten we van 10 tot 12 uur de school in voor observaties. De leerkrachten zijn ieder vanuit een eigen onderzoeksvraag de school rondgegaan. In de teamkamer hebben wij al twee dagen een aparte ruimte met diverse faciliteiten als ’thuishonk’. De een na de andere leerkracht kwam, na een rondje door de school gelopen te hebben, enthousiast terug. Mooie verhalen en observaties werden gretig uitgewisseld. Meteen zijn er weer een aantal aan het bloggen geslagen. Het is zichtbaar, iedereen raakt geïnspireerd van top tot teen!

Na deze dag hebben we een aantal ingrediënten gekregen, gehoord en gezien die wellicht het succes van het Finse onderwijs verklaren. Daarbij doel ik niet op de PISA ranglijsten of andere rankings. Het gaat mij over het feit dat Finland in staat is om met veel minder lesuren dezelfde, dan wel hogere, kwaliteit te halen. Kwaliteit zie ik dan als een breed begrip. Socialisatie, personificatie en kwalificatie. Je merkt aan alles dat onderwijs in dit land belangrijk is. Het wordt als belangrijk gezien om mensen (hoog) op te leiden. Dat zie je terug in diverse beleidsmatige aanpakken en hoe er gestuurd wordt op lokaal en nationaal niveau. Bijvoorbeeld door onderwijs (op ALLE niveaus) gratis te maken. Alvorens in te gaan op deze sturing is het belangrijk om te laten zien hoe het onderwijssysteem er in Finland uitziet.

Bron: Ministry of Education and Culture, Finland. 

Maar wat is dan het geheim?

Natuurlijk heeft de Finse context een enorme invloed op de keuzes die gemaakt worden. Verbazingwekkend genoeg spelen demografische kenmerken een kleine tot minimale rol in het onderwijs. Finland staat bekend om bij de beste van de wereld te horen. O.a op basis van de PISA ranglijsten. Jukka gaf aan dat een van de redenen is dat het niveau stabiel is over de gehele linie, in heel het land. Jukka gaf als verklaring dat bijna alle scholen van goede kwaliteit zijn. Met andere woorden er zijn heel weinig kwaliteitsverschillen in Finland tussen hele goede of minder goede scholen. Er zijn weinig verschillen voor ouders dus er is geen concurrentie. Daarnaast worden scholen lokaal gesticht door de overheid (of de gemeente). Ouders kunnen dat bijna niet in Finland. 2% van de scholen is hier een privé school. In Nederland is het gemakkelijker om een school op te richten, denk daarbij aan artikel 23 van onze grondwet. Op nationaal en lokaal (gemeentelijk) niveau is het volgende zichtbaar:

• Onderwijs is een nationale prioriteit

  • Onderwijs wordt gezien als dé prioriteit in overheidsbeleid. Men vindt het belangrijk dat mensen hoog opgeleid zijn. Onderwijs wordt gezien als wapen tegen de globalisatie in de wereld.

• Hoog niveau van leerkrachten

  • Voor kinderen in grade 1 – 6 (7 – 12 jaar) werken groepsleerkrachten met een master (zie infographic hierboven). Ze hebben een Master of Arts titel waarbij de nadruk ligt op de pedagogische vaardigheden. Voor leerlingen in grade 7 – 9 (13 – 16 jaar) (upper secondary school) werken leerkrachten vanuit vakspecialisaties wederom op master niveau.

• Maatschappelijke status van het beroep

  • De opleiding wordt beschouwd als populair en geniet een hoog aanzien. Het aantal kandidaten die zich aanmelden is vijf keer hoger dan de daadwerkelijke aanname. Loting vindt plaats op basis van cijfers, een gesprek met de kandidaat of op basis van aanleg (aptitude test). In sommige gevallen combineren ze instrumenten.

• Goede arbeidsvoorwaarden

  • Een vrij hoog bruto startsalaris (€ 2800) met daarbij goede arbeidsvoorwaarden;  iedere werkdag een gratis warme maaltijd, veel voorbereidingstijd voor het primaire proces. Minder lesgebonden tijd, veel voorbereidingstijd. Opvang voor kinderen is voor een hele week ongeveer € 150 per maand.

• Pedagogische autonomie

  • De overheid stelt een nationaal curriculum centraal, dat moet gevolgd worden. Ze bepalen alleen het wat. De leerkrachten bepalen zelf de invulling en het hoe. Ze mogen zelf methodieken, methodes of materiaal kiezen. Leerkrachten worden gezien als onafhankelijke experts.

• Circle of Trust

  • De basis is vertrouwen. Het principe van lokale scholen, gestuurd vanuit de overheid, is dat alle kinderen in een bepaalde omgeving naar dezelfde school gaan. Dit voorkomt de differentiatie van scholen op basis van sociale economische status en/of afkomst. Allerlei kinderen van diverse komaf gaan naar dezelfde school. De scholen gaan vervolgens zelf over de onderwijskwaliteit, die doorgaans hoog is. Daarom hebben ouders minder tot geen behoefte aan privé scholen. Zelfs al zijn er privé scholen, zelf die dienen het nationale curricula te volgen.

• Positieve aanmoediging in plaats van controle

  • Er zijn geen dead ends in studiepaden. Zie bovenstaande infographic. Ieder niveau is te bereiken voor ieder kind. Basisscholen geven geen advies, er is wel een certificaat als kinderen de basisschool afronden (op 16 jarige leeftijd), er is ook een national assessment. Dat is voor 5-10% van leerlingen in die leeftijdsgroep (16 jaar).

• Gratis onderwijs voor iedereen

  • Alle levels en niveaus van het Finse onderwijssysteem zijn GRATIS voor iedereen. Natuurlijk zitten er aan vervolgonderwijs wel kosten verbonden zoals boeken e.d. daar zijn eventueel ook subsidisies voor. Collegegeld bestaat hier niet.

• Toegang tot het hoogste niveau voor iedereen

  • Zoals eerder genoemd zijn alle niveaus open voor ieder kind. Een kind dat over minder cognitieve vaardigheden beschikt kan kiezen om te beginnen aan de universiteit om engineer, piloot of advocaat te worden.

• Geen verplichte toetsing, advisering of gestandaardiseerde testen

  • Maar er wordt wel getoetst op scholen. Ook zijn er cijfers. Zeker als kinderen ouder zijn in bijv. 7-8-9 grade. Er zijn alleen geen verplichte gestandaardiseerde testen (zoals bij ons CITO LOVS). De nationale assessments op het einde van de basisschool is alleen als benchmark om de kwaliteit in de gaten te houden. Maar daar doen 5-10% van de leerlingen in de leeftijdsgroep van 16 jaar aan mee. En dan ook nog eens op basis van random sampling.

Wat is zichtbaar op deze school?

Natuurlijk klinkt dat mooi, maar wat is zichtbaar op schoolniveau? Daar is het volgende zichtbaar:

• Directeuren erkennen de pedagogische autonomie van leerkrachten

  • Jukka geeft aan dat de leerkrachten in iedere groep zelf keuzes mogen maken wat betreft methoden, lesmateriaal, roosters etc. Daarnaast werkt deze school mee aan de NPDL (New Pedagogies for Deeper Learning)

• Scholing en professionalisering van leerkrachten is vraaggestuurd

  • Er is geen lerarenregister, opgelegd aantal uren professionalisering vanuit een CAO. Het is op basis van vraag en aanbod. De professionalisering noemen ze hier in service training. Dit wordt afgestemd met de gemeente die hiervoor mensen of middelen levert. Leerkrachten bespreken met elkaar en individueel met de directeur waar en wat ze willen doen aan scholen.

• Gratis schoollunch voor leerlingen (en personeel)

  • Al sinds 1948 genieten kinderen van een warme maaltijd per dag. Gratis ook betaald door de gemeente. Trouwens één maaltijd kost € 1,08. Kinderen mogen zoveel eten als ze willen, zeker kinderen die in de wat armere gezinnen opgroeien eten vooral op maandag heel veel.

• Lesgebonden uren

  • Kinderen in Finland gaan (op basis van alle OESO landen) het minst aantal uren op jaarbasis naar school. De vakanties zijn nagenoeg gelijk, in de zomer hebben ze wel 10 weken vakantie omdat het dan eindelijk langer licht is. Dat wil zeggen dat ze, net als in Nederland, ongeveer 40 weken per jaar naar school gaan. Op 6 jarige leeftijd beginnen kinderen met 19 x 45 minuten les in de week (voor de snelle rekenaars is dat ongeveer 3 uur per dag). Op 16 jarige leeftijd krijgen ze 30 x 45 minuten les in de week (dat wordt dus opgebouwd van 3 uur naar 4,5 uur per dag). Dat is echt een totaal andere manier van kijken naar waar het onderwijs voor dient te zijn én onderwijskwaliteit.

• Leerlingen hebben veel bewegingsruimte  en -vrijheid

  • Er is veel ruimte voor kinderen om rond te lopen door de school, ze mogen in diverse ruimtes in de school werken. Dit is weer gebaseerd op vertrouwen. Daarnaast spelen ze actief buiten op een mega groot schoolplein met heel veel faciliteiten.

We hebben vandaag ook een snow-hike gehouden. Wat ontzettend gaaf! We zijn met ski’s of snowshoes over een rivier gelopen die helemaal bevroren was. We zijn naar een leerkracht, die op de school werkt, gelopen om elkaar informeel beter te leren kennen. Het hele team van Jukka was aanwezig. Op deze manier zijn we wat meer aan elkaar gewend. Dat is hier inde Finse cultuur nog wel een dingetje. Ik denk dat de basis voor het co-teachen wel gelegd is vandaag! Later op de dag was er nog de mogelijkheid om op een sneeuwscooter te rijden. Kicken!!!! Dat was erg gaaf! Ongelofelijk hoe mooi de mensen, het onderwijs en de natuur hier is.

Heb je vragen? Wil je iets weten? Reageer dan onderaan. Morgen gaan we weer aan de slag op school. De leerkrachten gaan co-teachen met Finse collega’s en hebben een presentatie gemaakt voor morgen. Ze gaan in koppels lesgeven. Dat gaat echt gaaf worden!